امامان ـ علیهم‌السلام ـ اهل کار و تلاش بودند و با وجود کارگرانی که داشتند خودشان شخصاً نیز اقدام به فعالیت می‌نمودند. بر این اساس به دنبال آن طبعاً اموالی نیز به‌دست می‌آوردند که در بیشتر مواقع بسیاری از آن را انفاق می‌نمودند.
۱ – ائمه و کسب اموال
با توجه به این‌که امامان ـ علیهم‌السلام ـ از هر نظر و از جمله عقل معاش و تجارت کامل‌ترین انسان‌ها بودند، در این صورت می‌توانستند اموال نسبتاً زیادی به دست آورند.
۲ – نمونه‌هایی از کسب و کار ائمه
بر اساس روایات و احادیث، ائمه علیهم‌السلام به شغل کشاورزی، باغ‌داری، کار و کسب و… اشتغال داشتند که ما در این‌جا به چند مورد از آن اشاره می‌نماییم.
۲.۱ – امام علی و حفر چاه
علی علیه‌السلام در مدینه چاه‌های زیادی حفر نموده که به “ابیار علی” معروف است. همچنین حضرتش زمین‌های بسیاری آباد کرده و نخلستان‌هایی درست کردند که هنوز هم آثار آنها موجود است. در روایت آمده، امیر‌المؤمنین ـ علیه‌السلام ـ هنگامی که از جهاد فراغت پیدا می‌کرد، به آموزش مردم و داوری میان ایشان می‌پرداخت و چون از این تکلیف می‌آسود، در باغی که داشت با دست خود کار می‌کرد، و در هنگام کار ذکر می‌گفت. [۱]
۲.۲ – روایتی از ابی‌عمرو شیبانی
ابی‌عمرو شیبانی می‌گوید: امام صادق علیه‌السلام را دیدم که در دست بیلی داشت و بر تن روپوشی خشن، در باغ خود کار می‌کرد، عرق از پشت مبارکش می‌ریخت، عرض کردم فدایت شوم، اجازه دهید من کمک کنم. فرمود: “من دوست دارم که مرد در راه جست‌و‌جوی معیشت از حرارت آفتاب رنج ببرد”. [۲]
۲.۳ – روایتی از محمد بن عذافر
محمد بن عذافر از پدر خود نقل کرد که حضرت صادق ـ علیه‌السلام ـ به من هزار و سیصد دینار داده فرمود: با آن به تجارت بپرداز و نیز فرمود: من علاقه‌ای به سود آن ندارم، گرچه سود را هر کسی دوست دارد؛ ولی مایلم خداوند ببیند که من در جست‌و‌جوی نعمت او هستم. [۳][۴][۵]
۲.۴ – روایتی از هشام بن احمر
هشام بن احمر گفت: خدمت حضرت صادق ـ علیه‌السلام ـ رسیدم تا از موقعیت و مقام مفضل بن عمر بپرسم، امام علیه‌السلام در باغ خود کار می‌کرد، هوا خیلی گرم بود، عرق از سر و صورتش می‌ریخت… .[۶][۷]
۲.۵ – روایتی از عبد‌الاعلی
عبد‌الاعلی گفت: در بین راه در مدینه به حضرت صادق ـ علیه‌السلام ـ برخورد کردم، روز بسیار گرمی بود، عرض کردم فدایت شوم با مقامی که نزد خدا داری و نیز خویشاوندی پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، خود را این چنین به زحمت انداخته‌ای در چنین روزی!؟ فرمود: عبد‌الاعلی، به جست‌و‌جوی رزق و روزی بیرون شدم، تا از مثل تو بی‌نیاز باشم.[۸][۹]
۲.۶ – روایتی از علی بن ابی‌حمزه
علی بن ابی‌حمزه، از پدرش نقل می‌کند که گفت: ابوالحسن امام موسی کاظم علیه‌السلام را دیدم که در زمینی متعلق به خودش کار می‌کرد و پاهای او غرق عرق شده بود، عرض کردم: فدایت شوم! کارگرانت کجایند؟ فرمود: ای علی! کسانی با دست خود در زمین خویش کار کردند که از من و پدرم بهتر بودند. گفتم: کدام کسان؟ فرمود: رسول خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ و امیر المؤمنین ـ علیه‌السلام ـ و همه پدرانم، که با دست خود کار می‌کردند. با دست خود کار کردن کار پیامبران و رسولان ـ علیهم‌السلام ـ و اوصیا ـ علیهم‌السلام ـ و صالحان است.
۳ – نتیجه بحث
با توجه به این موارد و موارد مشابه بسیاری که در کتب روایی و تاریخی و… موجود است، در‌می‌یابیم که امامان ـ علیهم‌السلام ـ اهل تجارت، کار و تلاش بودند و با وجود کارگران و نمایندگانی که داشتند، خودشان نیز شخصاً اقدام به فعالیت نموده و طبیعتاً به دنبال آن اموالی را نیز به دست می‌آوردند که در بیشتر مواقع، بسیاری از آن را انفاق می‌نمودند./ انتخاب شفقنا از ویکی پرسش براساس مقالات فقهی
پی نوشت: احادیث به کتاب خانه شیعه لینک شده است
