آلودگی هوای کابل و مرگ تدریجی کابلی‌ها

آلودگی محیط زیست یکی از بحران‌های جدی برای شهر کابل و شهروندان آن بشمار می آید. افزون برانواع مشکلات وچالش ‌هایی که شهر کابل در ارتباط با محیط زیست دارد، اکنون آلودگی شدید هوا نیز بدان افزوده شده است. چنانچه طبق آمارهای اعلام شده از سوی مراکز صحی سالانه بیش از سه‌هزار کودک به علت تنفس هوای آلوده جان‌ ‌شان را از دست می ‌دهند. آلودگی هوای کابل را به خصوص در ساعات اولیه صبح و نزدیک شام بخوبی می توان شاهد بود که چگونه دود غلیظی، فضای شهر را می پوشاند. قضیه تکان دهنده ای که متاسفانه مقام های مسوول تا به حال در این زمینه اقدام جدی انجام نداده اند. به همین جهت وضعیت وخامت هوای کابل را حداقل روز گذشته که اولین روز هفته نیز بود، می شد دید. بسیاری از شهروندان بامشکلات جدی توانستند که خود را بر سروظیفه و محل کار برسانند. در همین حال بسیاری از کسانی که مشکل تنفسی داشتند مجبور شدند که در خانه محبوس بمانند.

درباره علل آلودگی هوای کابل دیدگاه های مختلفی عرضه شده است اما نسبت به نگرانی ناشی از آن همه، از مردم عادی تا حکومت متفق القول اند. بدین جهت هر چند که افغانستان از جمله کشورهای صنعتی به شمار نمی رود تا دستی در انتشار گازهای گلخانه ‌ای داشته باشد یا نقشی در تولید گازها و دودهای کارخانه ای داشته باشد، با آن هم از نظر آلودگی محیطی به خصوص شهر کابل اوضاع بسیار رقت بار و اسفباری دارد. چیزی که باعث گردیده این آلودگی اسفبار و مرگ آور بیش از پیش مشکل آفرین شده و نگرانی مردم را بر انگیزد وجود خروارها کثافات و آشغال ها در کنار سرک های شهر است که از مدت زمانی بسیار است که هم چنان باقی مانده و جمع آوری نشده است. وجود این کثافات و آشغال ها سبب گردیده است که رمه های گوسفند و گله های سگ و انواع حشرات موذی و مضر نیز در محلات مسکونی تجمع نمایند و آلودگی های هوا به مغازه ها و خانه های مسکونی سرایت نماید که این مسئله خود سبب تولید بیماری و ناراحتی های روحی و جسمی گردیده است.

حال بحث برروی این موضوع تمرکز یافته است که علل و زمینه آلودگی بیش از حد کابل که موجب مرگ تدریجی کابلی ها شده است ، چیست؟

در این ارتباط علل و عوامل مختلفی را بعنوان عوامل اصلی آلودگی هوای کابل یاد کرده اند که به اختصار یاد می گردد. یکی از مهم ترین عوامل آلودگی هوای کابل تراکم بیش از حد وسایط نقلیه می باشد. شاید یکی از مسایل تعجب برانگیز در کابل این باشد که در شهر چند میلیونی کابل تعداد موترها و وسایط نقلیه از شمار انسان ها بیشتر است. نفس تردد و تراکم این وسایط می تواند آلودگی شدیدی را سبب گردد. افزون بر آن دو چیز دیگر نیز سبب شدت آلودگی از طریق وسایط نقلیه شده است: یکی کهنه بودن و فرسوده بودن بسیاری از این وسایط می باشد. اگر یک ارزیابی دقیق صورت گیرد بیشترین وسایطی که وارد کشور و به خصوص کابل می گردد وسایطی هستند که تاریخ استفاده و مصرف شان در کشور مبدأ یا تولید کننده گذشته و بی اعتبار شده است. اما دلالان اقتصادی و سودجویان سرمایه این وسایط تاریخ گذشته و غیراستندرد را بی مهابا و بدون توجه به سلامتی جامعه و سالم بودن محیط زیست وارد کشور می نمایند. متاسفانه از جانب دیگر مسئولان حکومتی نیز هیچگونه کنترلی بر ورود کالاهای وارداتی نداشته و یا بخاطر استفاده جویی با وارد نمودن این نوع وسایط موافقت نموده اند. چنانچه مقامات در اداره محیط زیست در این باره گفته ‌‌اند که موترهای فرسوده در شهر از مهم‌ترین آلاینده‌های هوا محسوب می‌ گردند که بیش از75 درصد آلودگی را به خود اختصاص داده اند. حال آن که اگر این موترها و وسایط قابل استفاده می بود کشورهای مبدأ و تولید کننده هرگز حاضر نمی شدند که آنان را دور بیاندازند.

نکته دیگر سوخت غیر استندرد وسایط نقلیه و در کل تمامی دستگاه های دیزلی و پترولی در شهر کابل می باشد. در این باره نیز مسوولان حفظ محیط زیست می گویند، بزرگترین آلاینده هوای کابل، دود وسایط نقلیه ای است که تیل بی کیفیت مصرف می کنند. آنان تاکید دارند که تلاش ها برای جلوگیری از وارد کردن این گونه تیل به نتیجه مطلوبی نرسیده است.

موردی دیگری که بر آلودگی شهرکابل اثر گذار است تراکم جمعیت و نفوس بصورت فزاینده است. بر همگان روشن است که شهرکابل در ابتدا نزدیک به پنج صدهزار نفوس را در خود جای داده بود. سرک های کابل و مناطق مسکونی نیز ظرفیت و گنجایش همین شمار از نفوس را به آسانی داشت.

 اما اکنون بنابراحصاییه غیررسمی نزدیک به پنج میلیون نفر در کابل زندگی می کنند. طبیعی است که این شمار زیاد از نفوس مشکلات و ضایعات و تبعات ویژه خود را دارد که بخش عمده آن مربوط به مسئله محیط زیستی ارتباط می گیرد. حال اگر مسئله نبود یک فرهنگ شهرنشینی را نیز اضافه نماییم بطور مشکلات چند برابر خواهد شد. چنانچه یکی از مسئولان شفاخانه های کابل در این زمینه میگوید: به علت سه دهه جنگ و ناامنی و نبود کار مردم به مرکز یعنی شهر کابل رجوع کردند. در حالی که شهر کابل گنجایش این تعداد را ندارد. در حال حاضر در حدود 6 میلیون نفر در این شهر زندگی می‌کنند، که با این اوضاع نبود آب صحی آشامیدنی و کانالازیسیون شهری باعث انتشار بیماری‌های ناشی از این آلودگی‌ها شده است. متاسفانه کودکان و کهن‌سالان از بیشترین کسانی هستند که آسیب می‌بینند. وی در ادامه با اشاره به فرهنگ شهر نشینی می افزاید فرهنگ شهرنشینی در بین مردم را نیز از عوامل ازدیاد آلودگی‌ها می‌داند. مردم نسبت به پاکیزگی شهر احساس مسؤلیت نمی کند؛ در حالی که این شهر محیطی برای زندگی همه ما است و ما باید برای حفظ سلامتی خود و خانواده‌مان تلاش بکنیم.

مورد دیگری که در آلوده شدن هوای کابل بخصوص در زمستان نقش دارد استفاده از مواد سوختی چون ذغال و ذغال سنگ و چوب می باشد. باشندگان شهر کابل به دلیل نبود امکانات مدرن گرمایشی در فصل زمستان بیشتر از چوب و ذغال سنگ برای گرم کردن خانه ها استفاده می کنند که دود ناشی از آن ها بر آلودگی هوا می افزاید. استفاده از مواد سوختی یادشده بخصوص ذغال سنگ موجب بروز انواع بیماری های تنفسی می گردد.

با در نظرداشت از گزارش یا بیان کوتاهی که از وضعیت آلودگی هوای کابل ارایه گردید می توان دریافت که کابل نشینان واقعا بصورت تدریجی بسوی مرگ گام برمی دارند. هرنفس کشیدن شان در واقع پیش رفتن بسوی مرگ آرام است. حال پرسش این است که براستی حکومت و مسئولان محیط زیست و شهرداری کابل در راستای زدودن آلودگی های یاد شده و ایجاد فضای سالم و پاک چه کوششی را بکار بسته اند و یا چه اقدام هایی را بکار بسته اند. آلودگی هوا مسئله ای نیست که بشود نسبت به آن سهل انگاری را روا داشت. زیرا مرگ و حیات جمعی شهروندان به آن بستگی دارد. بنابراین با توجه به این فصل زمستان پیش روی است و انواع بیماری ها زمینه بروز خواهند داشت انتظار قاطع برده می شود که مسئولان نسبت به کنترل آلودگی محیط زیست حداقل در سطح جمع آوری زباله ها و نیز توزیع سوخت مناسب و آگاهی دهی جامعه درباره فرهنگ شهرنشینی برنامه های اساسی را روی دست گیرند.

گرفته شده از سایت: http://dailyafghanistan.com